1. Kafedranın yaranması və fəaliyyət dövrü

Kafedra Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu Mingəçevir filialı yarandığı ilk gündən filialın “Pedaqogika və ictimai fənlər” kafedrası kimi fəaliyyət göstərib. 2012-ci ildə kafedranın adı dəyişilərək “İctimai və təbiət fənləri” kafedrası adlandırıldı.

Ölkəmizin, o cümlədən regionun pedaqoji kadr potensialına olan tələbatı nəzərə alaraq kafedranın tərkibində 050118 “İbtidai sinif müəllimliyi” və 050120 “Məktəbəqədər təlim və tərbiyə” ixtisasları fəaliyyət göstərib.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev 24 iyul 2015-ci il tarixdə imzaladığı sərəncama əsasən Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Mingəçevir, Salyan və Sumqayıt filiallarının ləğvi və “Azərbaycan Respublikasında təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2000-ci il 13 iyun tarixli 349 nömrəli Fərmanında dəyişikliklər edilməsi nəzərdə tutulmuşdur.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24.07.2015-ci il tarixli müvafiq sərəncamı ilə isə Mingəçevir Politexnik İnstitutunun bazasında Mingəçevir Dövlət Universiteti yaradılıb. Buna uyğun olaraq, yenidən formalaşan “Pedaqogika və ictimai fənlər” kafedrası, universitetin rektorunun müvafiq əmri ilə fəaliyyətini bərpa edib. 2016-cı ilin sentyabr ayından kafedra yenidən formalaşıb və “Pedaqogika və psixologiya“ kafedrası adlandırılıb.

Universitet yarandıqdan sonra kafedraya t.f.d. Zeynalov Nizami Dilənçi oğlu rəhbərlik edib. 2017-ci ildən isə kafedranın müdiri p.f.d., dosent Məmmədov Sahib Əmirxan oğludur.

Hazırda kafedrada 3 nəfər dosent, 3 nəfər fəlsəfə doktoru, 5 baş müəllim, və 9 nəfər müəllim, 1 laborant çalışır. Kafedranın müəllimlərindən 3 nəfəri AMEA-nın müxtəlif institutlarında dissertant kimi elmi-tədqiqat işlərini davam etdirirlər.                                                                     

Kafedrada 2021-2025-ci illərdə kafedra üzrə proqnozlaşdırılan elmi-tədqiqat işinin ümumi problemi «Təhsil sistemində innovativ yanaşmalar və müasir çağırışlar»

050107 – İbtidai sinif müəllimliyi ixtisasının qısa təsviri

İbtidai sinif müəllimliyi ixtisasında təhsil almağın üstünlüyü ondan ibarətdir ki, ibtidai təhsilin pedaqogikası və metodikası ilə bağlı nəzəri biliklərə və praktik bacarıqlara dərindən yiyələnirsən. İbtidai təhsil ümumorta təhsilin ilkin mərhələsini təşkil edir. İbtidai təhsilin məqsədi kiçik yaşlı uşaqlarda oxu, yazı, hesablama vərdişləri, məntiqi təfəkkür və ümumi savad formalaşdırmaqdan ibarətdir. İbtidai sinif müəllimliyi ixtisası üzrə təhsil proqramını mənimsəyən mütəxəssis kiçik yaşlı uşaqlarla işləməyi və onların yaş psixologiyasınının xüsusiyyətlərini öyrənir. Bundan başqa ibtidai sinif müəllimi kiçik yaşlı uşaqlara insan, cəmiyyət və təbiət haqqında, onların qarşılıqlı əlaqələri haqqında ilkin həyati bilik və bacarıqları öyrədir. Bu ixtisas üzrə məzunlar ixtisas biliklərindən əlavə, həm də aşağıdakı bir sıra ümumədəni və peşə kompetensiyalarına (səriştələr) yiyələnirlər:

– Kollektivdə öz həmkarları ilə birlikdə işləməyi, optimal qərarlar qəbul etməyi bacarmaq, idarəetmə metodlarına yiyələnmək;

– Yeni ideyalar irəli sürmək və əsaslandırmaq;

– Mədəniyyətlərarası dialoqa hazır olmaq;

– Problemli şəraitdə təşəbbüskarlıq göstərmək;

– Tənqid və özünütənqidə dözümlülük göstərmək;

– Peşə fəaliyyəti sahəsinə aid olan fənlərin əsas problemlərini bilmək və konkret şəraitdə tətbiq etməyi bacarmaq;

– Şagirdlərin müəyyən qruplarına rəhbərlik etməyi bacarmaq.

Bu ixtisas üzrə bakalvr dərəcəsini almaqla orta ümumtəhsil məktəblərində, müxtəlif tədris mərkəzlərində və hazırlıq kurslarında, liseylərdə, orta ixtisas təhsili müəssisələrində (kolleclər), magistr dərəcəsini almaqla isə həm də universitetlərdə İbtidai təhsilin pedaqogikası və metodikası istiqaməti üzrə müəllim kimi işləyə bilər. Bu ixtisasa yiyələnənlər eyni zamanda ixtisaslı kadrlar olmadığı halda məktəbəqədər təhsil müəssisələrində də işləyə bilərlər. İxtisas üzrə təhsil proqramının normativ mənimsəmə müddəti 4 ildir.

050112 – Məktəbəqədər təhsil ixtisasının qısa təsviri

Məktəbəqədər təhsil məktəbəqədər yaşlı uşaqların intellektual, fiziki, mənəvi inikişafına xidmət edən ilkin bilik, bacarıq və vərdişlərin mənimsənilməsi prosesidir. İbtidai təhsil kimi, məktəbəqədər təhsildə də uşaqıların yaş dövrlərinin xüsusiyyətlərini bilmək və təhsil zamanı bu xüsusiyyətlərdən istifadə edərək uyğun tədris və tərbiyə metodlarını seçmək xüsusilə vacibdir. Lakin ibtidai sinif müəllimindən fərqli olaraq məktəbəqədər təhsil ixtisasına yiyələnmiş mütəxəssis kiçik yaşlı uşaqları daha çox “oynadaraq öyrətmək” bacarıqlarına malik olmalıdır. Buna görə də təhsil aldığı ixtisas proqramı üzrə daha çox praktik bilik, bacarıq və vərdişlər əldə etməyə səy göstərməlidir. Bu ixtisas üzrə məzunlar ixtisas biliklərindən əlavə, həm də aşağıdakı bir sıra ümumədəni və peşə kompetensiyalarına (səriştələr) yiyələnirlər:

– Kollektivdə öz həmkarları ilə birlikdə işləməyi, optimal qərarlar qəbul etməyi bacarmaq, idarəetmə metodlarına yiyələnmək;

– Yeni ideyalar irəli sürmək və əsaslandırmaq;

– Mədəniyyətlərarası dialoqa hazır olmaq;

– Problemli şəraitdə təşəbbüskarlıq göstərmək;

– Tənqid və özünütənqidə dözümlülük göstərmək;

– Peşə fəaliyyəti sahəsinə aid olan fənlərin əsas problemlərini bilmək və konkret şəraitdə tətbiq etməyi bacarmaq;

– Uşaqların müəyyən yaş qruplarına rəhbərlik etməyi bacarmaq.

Bu ixtisas üzrə bakalvr dərəcəsini almaqla dövlət və özəl bağçalarda, körpələr evində, “Kaspi Kids”, “Profi Group” kimi uşaq tədris mərkəzlərində, orta ixtisas təhsili müəssisələrində (kolleclər), magistr dərəcəsini almaqla isə həm də universitetlərdə məktəbəqədər təhsil ixtisası üzrə müəllim kimi işləyə bilər. İxtisas üzrə təhsil proqramının normativ mənimsəmə müddəti 4 ildir.

050118 “İbtidai sinif müəllimliyi” və 050120 “Məktəbəqədər təlim və tərbiyə” ixtisasları Azərbaycan  Respublikası Nazirlər Kabinetinin 12 yanvar 2009-cu il tarixli 08 saylı qərarı ilə (əlavə və dəyişikliklər nəzərə alınmaqla) təsdiq edilib. Əyani formada təhsil proqramının mənimsənilməsi normativi 4 ildir. Məzuna verilən ibtidai sinif müəllimliyi və məktəbəqədər təhsil ixtisası  bakalavriat ali təhsilin birinci pilləsidir. Kafedra bakalavr səviyyəsi üzrə 2, (050107- İbtidai sinif müəllimliyi, 050112- Məktəbəqədər təhsil), magistr təhsil pilləsində 1 ixtisas üzrə (İbtidai sinif müəllimliyi) hazırlığ aparır.